| BRON: De Standaard Online: België moet wat gas terugnemen | ||
| Als België zijn invloed op het internationale toneel wenst te behouden, moet het dit soort diplomatieke conflicten vermijden. | ||
|
||
| Om te beginnen is de illegaliteit van deze oorlog
minder evident dan je zou denken. De legaliteit van het huidige militaire
conflict is het onderwerp geweest van heel wat tegenstrijdige
interpretaties. Het enige juiste antwoord op deze vraag bestaat evenwel
niet. De argumenten gaan in de twee richtingen. De terminologie die
aangewend werd in resolutie 1441, is ongebruikelijk, en het is niet
duidelijk hoe die resolutie zich verhoudt tot de voorbije resoluties. De
militaire interventie in Irak wordt geleid door een coalitie van
democratische landen tegen een dictatoriaal bewind, dat de jongste jaren
meermaals geviseerd werd door VN-resoluties. De situatie in Irak is
bovendien vroeger al de aanleiding geweest tot een officiële bekrachtiging
van het recht tot inmenging. In ieder geval moeten we beseffen dat het recht
geen exacte wetenschap is. Dat geldt a fortiori voor het internationale
recht, dat onderhevig is aan aanzienlijke machtsverhoudingen en dat
momenteel een heel dynamische ontwikkeling doormaakt. Alle partijen in dit debat hebben zich schuldig gemaakt aan een zekere hypocrisie. De VS en het Verenigd Koninkrijk, die er normaal een eerder restrictieve interpretatie van het internationaal recht op nahouden, laten zich in dit geval verleiden tot een wel zeer liberale interpretatie. De Europese landen, die in het algemeen deze dynamische visie van het internationaal recht onderschrijven (ook in Europese aangelegenheden), hebben deze visie dan weer laten varen in het huidige conflict. Je kunt ook niet voorbijgaan aan het precedent van Kosovo, waar de Navo-lidstaten besloten de VN, bedreigd door een veto in de Veiligheidsraad, te omzeilen. Maar deze interventie werd, opvallend genoeg, achteraf bekrachtigd door de VN. Natuurlijk zijn de motieven van de regering-Bush betwistbaar, en soms is haar handelwijze best ergerlijk. Maar dat betekent nog niet dat de Amerikaans-Britse interventie totaal ongefundeerd is. Bovendien neemt het oude Europa evenzeer een reductionistisch standpunt in. De vermenigvuldiging en de verspreiding van massavernietigingswapens vormen wel degelijk een reëel gevaar. De VS geven misschien het verkeerde antwoord, maar ze stellen wel de juiste vraag. En zolang Europa zelf geen eenduidig antwoord kan bedenken, moet het de VS met een zekere tolerantie bejegenen. De VN zonder de VS zijn immers een erger perspectief dan de VN met de VS, want zonder de VS zou de organisatie haar uitvoerende arm verliezen. De EU zette deze realiteit zelf duidelijk in de verf met haar rampzalige aanpak van de desintegratie van Joegoslavië. Het Europese beleid moet in verhouding staan met zijn eigen middelen, en deze middelen zijn op dit domein gewoonweg ontoereikend. Het klopt ook helemaal niet dat de VN al hun geloofwaardigheid hebben verloren. Telkens als de VN er niet in slagen zich meester te maken van een bepaalde kwestie, bulken de kranten van de commentaren die het nakende einde van de organisatie voorspellen. Maar wie de geschiedenis van deze organisatie een beetje kent, weet dat de VN al heel wat crisissen hebben doorstaan. Ter vergelijking: de Koude Oorlog betekende een periode van semi-bevriezing gedurende zowat veertig jaar, een bedreiging van een heel andere orde dus. De huidige stand van zaken is duidelijk verre van volmaakt, maar deze crisis toont toch weer de soliditeit van de organisatie aan. Ondanks hun overmacht, opteerden de VS er toch voor langs de VN-Veiligheidsraad te gaan. Daarenboven hebben de leden van die Veiligheidsraad zich meer dan verwacht laten leiden door eerbiedwaardige principes. De openbaarheid van de debatten was opmerkelijk en heeft aanleiding gegeven tot een embryonale internationale publieke opinie. Bovendien is het voor menigeen duidelijk dat de VN een centrale rol zullen spelen in de wederopbouw van Irak en de stabilisatie van het Midden-Oosten. Het einde van de VN is nog lang niet in zicht, wel integendeel. Het is evident dat de regering-Bush geprobeerd heeft de debatten in de VN te manipuleren. Haar arrogantie blijkt uit het feit dat ze liet verstaan dat de VN pas een bestaansreden hebben als ze het standpunt van de VS slikken. Maar ook hier is het standpunt van het oude Europa nauwelijks beter. De EU had de VN (en zichzelf) een fantastische dienst kunnen bewijzen door een eensgezind standpunt in te nemen. Maar van die collectieve reflex viel niet veel te merken. Bovendien hebben veel Europese leiders, zoals Schröder, Chirac en Aznar, het debat misbruikt voor hun eigen doelstellingen. Het is in ieder geval duidelijk dat België een voorzichtige houding moet aannemen tegenover de Navo. Door de onzekerheid over de legaliteit van het militaire treffen moet elke Navo-lidstaat omzichtig omspringen met controles op Amerikaanse militaire transporten. Het Navo-lidmaatschap brengt immers ook verplichtingen met zich mee. Dit voorbehoud geldt bovenal voor de lidstaat waarin de thuisbasis van de organisatie gevestigd is. Daarenboven is het om technische redenen heel moeilijk de precieze aard van elk transport te achterhalen. Verschillende andere belangrijke argumenten onderstrepen dit punt. De genocidewet wekt nu al bij verschillende landen de indruk dat België zich steeds meer opwerpt als een universele politieagent. De belangen van België in de Atlantische alliantie zijn nog altijd veel te groot. Tijdens de eerste Golfoorlog kwam België al in aanvaring met Groot-Brittannië. Als België zijn invloed op het internationale toneel wenst te behouden, moeten we zulke diplomatieke conflicten tot elke prijs vermijden. We moeten verder kijken dan de dag van morgen. De Amerikaanse aanwezigheid op ons grondgebied betekent een veiligheidsgarantie, die ons in het verleden een duidelijke en noodzakelijke bescherming bood. Het zou dan ook niet gepast zijn de Verenigde Staten nu argumenten te geven om die aanwezigheid ter discussie te stellen. Alleen een voorzichtige aanpak kan ons beïnvloedingsvermogen voor de toekomst vrijwaren. Etienne Davignon is voorzitter van het Koninklijk Instituut voor Internationale Betrekkingen en gewezen vice-voorzitter van de Europese Commissie Franklin Dehousse is hoogleraar aan de Universiteit Luik |
||
|
© Copyright De Standaard
|